Właśnie wpadłeś na pomysł własnego biznesu, ale jesteś mocno zniechęcony wielkością opłat, podatków i ZUSów, które musiałbyś płacić od samego początku… W tej sytuacji na ratunek przychodzi działalność nierejestrowana.

Co to jest działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana- kiedy można prowadzić?

Jest kilka warunków, które trzeba spełnić, aby taką działalność prowadzić

1) Limit przychodu miesięcznego

Pierwszy warunek, to nie przekroczenie limitu miesięcznych przychodów.

Jaki limit przychodów będzie obowiązywał w 2024 ?

W 2024 roku również będą podwyżki wynagrodzenia minimalnego. Pierwsza podwyżka będzie w styczniu 2024, a druga będzie w lipcu 2024. Co znowu daje nam podobną sytuację jak w 2023, czyli 2 limity przychodów.

Wynagrodzenie minimalne od 01.01.2024 będzie wynosić 4 242,00, a od 01.07.2024 będzie wynosiło 4 300,00.

Od 01.01.2024 do 30.06.2024, miesięczny limit przychodów będzie wynosił 3.181,50
(4.242,00 x 75%)
Zaś od 01.07.2024 do 31.12.2024, miesięczny limit przychodów będzie wynosił 3.225,00
(4.300,00 x 75%)

2) Nieprowadzenie działalności gospodarczej

Drugim z warunków jest nieprowadzenie działalności gospodarczej min. 60 miesięcy (5 lat) przed rozpoczęciem prowadzenia działalności nierejestrowanej.

Przykład
Pan Jan prowadził swoją pierwszą działalność od 05.01.2002 do 31.12.2018. Kiedy będzie mógł rozpocząć swoją kolejną działalność, tylko w formie działalności nierejestrowanej?
Pan Jan zakończył działalność 31.12.2018. 60 miesięcy od dnia zakończenia działalności minie 31.12.2023.
Pan Jan może prowadzić działalność nierejestrowaną od 01.01.2024

Co jeśli masz działalność, której nie wyrejestrowałeś z CEIDG, a tylko zawiesiłeś?

W takiej sytuacji czas zawieszenia działalności, traktowany jest tak, jakbyś działalności nie prowadził.

Przykład
Pani Anna prowadziła swoją działalność usługową od 30.11.2012. Po jakimś czasie zauważyła, że jednak ta działalność nie przynosi jej zysków i postanowiła ją zawiesić. Data zawieszenia widniejąca w rejestrze CEiDG to 31.12.2015. Do dzisiaj ta działalność jest zawieszona. Kiedy będzie mogła rozpocząć swoją kolejną działalność, tylko w formie działalności nierejestrowanej?
Pani Anna zawiesiła działalność 31.12.2015. 60 miesięcy od dnia zawieszenia działalności minie 31.12.2020.
Pan Anna może prowadzić działalność rejestrowaną od 01.01.2021.
W momencie, w którym Pani Anna wróciłaby do wykonywania usług w ramach pierwszej działalności, automatycznie, nie może prowadzić drugiej działalności w formie nierejestrowanej.

Czy osoba bezrobotna, może prowadzić działalność nierejestrowaną?

Jednym z warunków posiadania statusu bezrobotnego jest niewykonywanie innej pracy zarobkowej na podstawie umów cywilnoprawnych (umowa zlecenie, umowa agencyjna, umowa o dzieło). Zawarcie umowy tego typu spowoduje, że osoba bezrobotna utraci swój status.
Jeśli jednak osoba bezrobotna, będzie dokonywała sprzedaży w ramach umowy sprzedaży, a nie umowy zlecenie, czy umowy o dzieło, będzie mogła utrzymać status osoby bezrobotnej.

Czy jeśli pracuję na umowę o pracę lub umowę zlecenie, mogę równocześnie prowadzić działalność nierejestrowaną?

Tak, nie ma żadnych przeciwwskazań do tego, abyś pracował równocześnie w ramach umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej. Nie możesz jednak posiadać własnej działalności gospodarczej.

Działalność nierejestrowana – kiedy nie można jej prowadzić?

Ustawa przewiduje przypadki, w których nie można prowadzić działalności nierejestrowanej.

Nie możesz prowadzić takiej działalności, jeśli:

1. Chcesz prowadzić działalność, która wymaga zezwolenia, koncesji albo wpisu do rejestru działalności regulowanej
   • Kilka przykładów
     • ochrona osób lub mienia
     • sprzedaż alkoholu
     • organizacja imprez turystycznych
     • usługi detektywistyczne
     • zbieranie odpadów
   • Całą listę branż znajdziesz w Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy
2. Chcesz prowadzić działalność, która została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy — Prawo przedsiębiorców
   • Przykład
     • usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych (zgodnie z art. 76a UoR)
3. Przekroczyłeś limit przychodów
   • Jeśli w jakimś miesiącu, przekroczysz limit sprzedaży (przychodu), od dnia, w którym nastąpiło przekroczenie wysokości limitu, rozpoczynasz prowadzić działalność gospodarczą.
     Od tego dnia stajesz się przedsiębiorcą i musisz dopełnić obowiązków z tym związanych.
   • Od tego dnia masz 7 dni na zarejestrowanie się do CEIDG. Automatycznie nie możesz już korzystać z przywilejów, jakie dawała ci działalność nierejestrowana.
     

Działalność nierejestrowana – kto może prowadzić?

Działalność nierejestrowaną mogą wykonywać tylko osoby fizyczne, więc jeśli myślisz o założeniu spółki, to ta forma prowadzenia działalności odpada.

Czy można prowadzić kilka działalności nierejestrowanej ?

Nie, działalność nierejestrowana jest powiązana z osobą fizyczną, na którą przypada dany limit. W ramach jednej działalności możesz sprzedawać wiele różnych rzeczy, ale muszą się one mieścić w jednym limicie.

Działalność nierejestrowana – korzyści z prowadzenia

Tych korzyści jest nawet całkiem sporo 🙂, przez co warto rozpocząć swój własny biznes właśnie od tej formy prowadzenia działalności.

Nie musisz rejestrować się do CEIDG.

Brak rejestracji w CEIDG, będzie skutkowało tym, że żadna instytucja, nie będzie na razie o tobie wiedziała (np. Urząd Skarbowy). Ujawnisz się dopiero przy rozliczeniu rocznym.

Nie musisz płacić składek do ZUS

Prowadząc działalność nierejestrowaną, nie musisz płacić żadnych składek ZUS, ani ubezpieczeń społecznych, ani ubezpieczenia zdrowotnego.

Nie płacisz zaliczek na podatek dochodowy

Podatek od działalności nierejestrowanej rozliczasz w zeznaniu rocznym. W ciągu roku nie musisz liczyć zaliczek i wpłacać ich do Urzędu Skarbowego. Pamiętaj jednak, że musisz kontrolować limit przychodu.

Działalność nierejestrowana – obowiązki

Obowiązków jest dosłownie kilka. O wiele mniej, niż w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej zarejestrowanej w CEIDG, czy w formie spółki.

Uproszczona ewidencja sprzedaży

Jedynym obowiązkiem, który trzeba wykonywać systematycznie, jest prowadzenie ewidencji sprzedaży. W gruncie rzeczy prowadzenie takiej ewidencji i tak będzie ci na rękę, bo łatwo będziesz mógł wychwycić moment zbliżenia się do limitu przychodu lub jego przekroczenia.

W ustawie nie ma wzoru ewidencji sprzedaży dla działalności nierejestrowanej, więc można ją prowadzić według uznania, papierowo lub elektronicznie.

Sądzę, ułatwi ci on również uporządkowanie wszystkich transakcji i pozwoli na zapanowanie nad własnym biznesem.

Tutaj przykładowe uzupełnienie ewidencji sprzedaży.

W kolumnie:

Wartość sprzedaży narastająco – tutaj trzeba wpisywać sumę przychodu od początku miesiąca. W ten sposób łatwo zauważymy, że zbliżamy się do limitu przychodów.

Zapłata – jeśli będziesz uzupełniał tę kolumnę, będziesz miał pod kontrolą, czy za wszystko otrzymałeś zapłatę.

Złożenie zeznania rocznego PIT

Drugim obowiązkiem jest złożenie rocznego PIT.

Jak już wcześniej wspominałam, płacenie zaliczek na podatek dochodowy nie jest wymagane, jednak trzeba rozliczyć roczne dochody uzyskane w ramach działalności nierejestrowanej tak jak w przypadku każdych innych dochodów.

Nie pomyliłam się wcześniej, pisząc, że rozliczamy dochody, a nie przychody. W rozliczeniu rocznym nasze przychody z działalności możemy pomniejszyć o koszty uzyskania przychodu (KUP), jakie ponieśliśmy w ciągu roku w związku z tą działalnością.

Koszty

Dla kosztów nie trzeba prowadzić, żadnej ewidencji, ale trzeba je w odpowiedni sposób udokumentować i przechowywać. Najbezpieczniejszą formą, która pozwoli na wiarygodne udokumentowanie kosztu, jest faktura, na której będzie twoje imię i nazwisko, tak żeby nikt nie miał wątpliwości, że ten koszt został poniesiony właśnie przez ciebie.

Wszystkie faktury, stanowiące potwierdzenie poniesienia kosztu, powinny być przechowywane przez 5 lat.

Rozliczenia rocznego dokonujemy na formularzu PIT- 36.

Instrukcja wypełnienia formularza interaktywnego PIT-36 (30).

Krok 1: W sekcji Podatnik – Rodzaje źródeł dochodów zaznacz TAK w okienku nr 9 Działalność nierejestrowana, określona w art. 20 ust. 1ba ustawy

Krok 2: W sekcji E.1. Podatnik – Dochody i straty w pozycji w pozycji:

• Przychód – wpisz roczne przychody
• Koszty uzyskania przychodów – wpisz roczne koszty

Zobaczmy, jak takie rozliczenie roczne wygląda w praktyce.

Przykład
Jan Kowalski w 2023 prowadził działalność nierejestrowaną. W każdym z miesięcy osiągał przychód równy limitowi, czyli od stycznia 2023 do czerwca 2023 – po 1.745,00, a przez resztę roku 2023 – po 2.700. Nie poniósł żadnych kosztów związanych z tą działalnością. Ile podatku będzie musiał zapłacić za 2023?
Przychody roczne: 26 670,00 (6msc x 1.745,00 + 6msc x 2.700,00)
Dochód roczny (Przychody – KUP): 26.670,00 – 0,00 = 26.670,00
Kwota wolna od podatku w 2023 roku to 30 000,00.
Kwota dochodu rocznego jest mniejsza niż kwota wolna od podatku, dlatego Jan Kowalski nie będzie musiał płacić żadnego podatku dochodowego.

Ten przykład pokazuje, że jeżeli w 2023 roku osiągasz dochody tylko z działalności nierejestrowanej to nawet przy braku kosztów uzyskania przychodu, nie będziesz musiał płacić podatku.
Jednak, jeśli jesteś dodatkowo zatrudniony np. na umowie o pracę, twoje dochody będą się sumować i taki podatek już może wyjść.

Dodatkowo w 2024 już ten podatek może wyjść z dochodu z działalności nierejestrowanej, dlatego nie można brać za pewnik, że z dochodów z działalności nierejestrowanej, nigdy nie ma podatku dochodowego do zapłaty.

Wystawianie faktur na życzenie klienta

Jest to trzeci obowiązek, który masz, prowadząc działalność nierejestrowaną.
Może nie posiadasz działalności gospodarczej oraz NIPu, ale każdy twój kontrahent ma prawo żądać od ciebie faktury, a ty masz obowiązek taką fakturę wystawić.

Fakturę możesz wystawić odręcznie, elektroniczne lub w jakimś darmowym kreatorze.

Podatek VAT i inne obowiązki z odrębnych ustaw

Obowiązek rejestracji do VAT

Działalność nierejestrowana jest zdefiniowana w ustawie o PIT. Ustawa o VAT, nie rozgranicza działalności gospodarczej od działalności nierejestrowanej. Małe przychody nie mają tu żadnego znaczenia. Stąd wniosek, że jeśli podejmujesz się rozpocząć działalność nierejestrowaną, musisz sprawdzić, czy przypadkiem nie powinieneś zarejestrować się do VAT.

Jeśli chcesz w ramach działalności nierejestrowanej wykonywać działalność wymienioną w art. 113 ust. 13 UoVAT, musisz zarejestrować się VAT.

Kilka przykładów takich działalności:

• sprzedaż części do samochodów
• sprzedaż kosmetyków
• świadczenie usług doradczych

Zwolnienie z VAT

Jeśli analizując powyższy artykuł, stwierdziłeś, że rodzaj twojej działalności, może korzystać ze zwolnienia, na fakturze używasz stawki „zw”.

Na fakturze dodatkowo musisz zawrzeć podstawę prawną, która będzie mówić o tym, na jakiej podstawie korzystasz ze zwolnienia z VAT. Masz do wyboru:

• zwolnienie ze względu na zakres wykonywanych czynności (art. 43 ust. 1),
  • gdy wykonujesz jeden z rodzajów działalności, który zawsze jest zwolniony z VAT
• ze względu na szczegółowe przepisy (art. 82 ust. 3)
  • kiedy Minister finansów dodatkowo zwolni jakiś rodzaj działalności
• ze względu na nieprzekroczenie limitu wartości sprzedaży w ubiegłym roku podatkowym (art. 113 ust. 1 i 9)
  • gdy nie przekroczysz limitu 200 000,00 przychodu za rok.

Obowiązek posiadania kasy fiskalnej

Obowiązek ewidencjonowania sprzedaży występuje, kiedy dokonujemy sprzedaży na rzecz osób fizycznych. Jeśli więc planujesz sprzedawać coś osobom fizycznym, sprawdź, czy może nie możesz skorzystać z jakiegoś zwolnienia.

Wszystkie informacje na temat zwolnień z kasy fiskalnej, znajdziemy w Rozporządzeniu w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Rozporządzenie to nie jest długie, więc polecam się z nim zapoznać, jeśli planujesz sprzedawać coś osobom fizycznym.

Zasada ogólna mówi o tym, że możemy korzystać ze zwolnienia, jeśli nasza sprzedaż na rzecz osób fizycznych nie przekroczy kwoty 20 000,00 w ciągu roku.

Podobnie jak w przypadku ustawy o VAT, również mamy wyjątki od tej zasady.
Najbardziej trzeba zwrócić uwagę na par. 4 ust. 1. Są tam wymienione typy działalności, które ze zwolnienia z kasy korzystać nie mogą.

Podstawy prawne

1. USTAWA z dnia 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców
   art. 5 ust. 3
   rozdział 4
2. USTAWA z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości
   art. 76a
3. USTAWA z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
   art. 43 ust. 1
   art. 82 ust. 3
   art. 113 ust. 1 i 9
   art. 113 ust. 13
4. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW z dnia 22 grudnia 2021 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących