Mechanizm podzielonej płatności (ang. split payment) to rozwiązanie, które od kilku lat towarzyszy przedsiębiorcom. W 2025 roku jego stosowanie wciąż budzi pytania – zwłaszcza wśród osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z VAT‑em. Dziś rozkładam ten temat na czynniki pierwsze i pokażę, kiedy musisz zapłacić fakturę w MPP, a kiedy nie.

Na czym polega mechanizm podzielonej płatności?

MPP oznacza, że płatność za towar lub usługę nie trafia w całości na konto sprzedawcy. Przelew MPP wykonywany jest tak samo jak klasyczny, ale automatycznie rozdziela kwotę z faktury na dwie części:

• kwotę netto – trafia na rachunek rozliczeniowy sprzedającego,
• kwotę podatku VAT – trafia na jego rachunek VAT.

Rachunek VAT tworzony jest automatycznie do firmowego konta bankowego, więc nie musisz go zakładać samodzielnie.

Kto musi stosować MPP?

Obowiązek stosowania MPP dotyczy podatników VAT czynnych i pojawia się tylko w określonych sytuacjach:

• nabywasz towary lub usługi wymienione w załączniku nr 15 do ustawy o VAT oraz 
• łączna wartość brutto na jednej fakturze przekracza 15 000 zł.

Wtedy:

• sprzedawca ma obowiązek oznaczyć fakturę dopiskiem „mechanizm podzielonej płatności”,
• nabywca ma obowiązek zapłacić taką fakturę z użyciem komunikatu MPP.

Nie stosujesz MPP, jeśli:

• nie prowadzisz działalności gospodarczej,
• otrzymałaś fakturę bez VAT,
• płacisz gotówką lub kartą,
• posiadasz wyłącznie prywatny rachunek (ROR) – wtedy MPP nie działa.

Uwolnienie środków z rachunku VAT

Masz dużo środków na rachunku VAT i nie wiesz co z nimi robić? 

Środki zgromadzone na rachunku VAT można wykorzystać do:

• zapłaty zobowiązań wobec urzędu skarbowego (np. VAT, CIT, PIT),
• uregulowania płatności wobec kontrahentów w ramach MPP.

Jeśli masz nadwyżkę środków i nie możesz ich wykorzystać, możesz złożyć bezpłatny wniosek do urzędu skarbowego o ich uwolnienie. Trzeba tam wskazać kwotę, jaką chcesz przelać na swój rachunek firmowy – urząd ma 60 dni na decyzję.

Dlaczego warto korzystać z MPP? 

MPP to nie tylko obowiązek – ma też swoje konkretne korzyści:

• Zabezpieczenie przed zarzutem braku należytej staranności
  Przykład: kupujesz elektronikę od nowego kontrahenta. Nie masz pewności, czy jego rachunek widnieje na białej liście. Jeśli zapłacisz przez MPP, urząd skarbowy nie zarzuci Ci, że nie dochowałaś należytej staranności, nawet jeśli sprzedawca okaże się nieuczciwy.
• Brak kary za przelew na rachunek spoza białej listy
  Przykład: zdarzyło Ci się zapłacić kontrahentowi z rachunku, którego nie było na białej liście VAT, a transakcja przekraczała 15 tys. zł. Gdy użyjesz MPP, unikniesz sankcji – urząd nie potraktuje takiego przelewu jako błędu, bo split payment działa jak „tarcza bezpieczeństwa”.
• Szybszy zwrot VAT – 25 dni
  Przykład: składasz deklarację VAT i zaznaczasz wniosek o zwrot na rachunek VAT. Urząd ma obowiązek zwrócić VAT w terminie 25 dni, co jest szczególnie korzystne, gdy masz duże zakupy inwestycyjne lub nadpłatę podatku w danym miesiącu.

Co grozi za niestosowanie MPP?

Sprzedawca:

• jeśli nie oznaczy faktury dopiskiem „mechanizm podzielonej płatności” – kara 30% kwoty VAT z faktury lub kara 180 stawek dziennych, czyli min. ok. 30 tys. (dla JDG).

Nabywca:

• jeśli nie zapłaci w MPP mimo obowiązku – kara 30% kwoty VAT z faktury lub 720 stawek dziennych, czyli ponad 100 tys. (dla JDG) oraz
• faktura opłacona nieprawidłowo (z pominięciem MPP, gdy była adnotacja) – nie stanowi kosztu uzyskania przychodu. Jeśli adnotacji nie było, koszt może pozostać w KUP.

Uwaga!
Jeśli kontrahent mimo braku oznaczenia na fakturze zapłaci przez MPP, sankcje nie wystąpią po żadnej ze stron.

Co warto zapamiętać?

• Nie zapłacisz proformy w MPP – jedynie faktury.
• MPP działa tylko między rachunkami firmowymi.
• MPP możesz stosować dobrowolnie przy każdej transakcji B2B.
• Jeśli używasz prywatnego konta ROR w działalności – nie możesz brać udziału w transakcjach objętych obowiązkowym split paymentem.

Często myli się limit 15 000 zł przy MPP z limitem płatności gotówkowej między przedsiębiorcami. To nie jest to samo. Limit gotówki dotyczy formy rozliczenia (czy wolno zapłacić gotówką, czy trzeba bezgotówkowo), a MPP dotyczy sposobu przelewu VAT (czy trzeba rozdzielić płatność na netto i VAT). Możesz mieć transakcję bezgotówkową powyżej 15 000 zł, która nie podlega MPP (bo nie obejmuje pozycji z załącznika 15 i każda z faktur jest poniżej 15 000).

Na koniec, jeśli masz wątpliwość, czy dany zakup podpada pod załącznik 15 albo jak rozliczyć fakturę mieszaną, najbezpieczniej jest płacić wszystko w MPP.