W tej lekcji dowiesz się, czym jest rachunek zysków i strat (RZiS) oraz jak go sporządzić krok po kroku. Wyjaśniamy, jakie dane obejmuje ten kluczowy element sprawozdania finansowego, jak obliczyć wynik finansowy firmy oraz jak zrozumieć jego strukturę. Poznasz dwa warianty RZiS – kalkulacyjny i porównawczy – i dowiesz się, jak wybrać odpowiedni. To idealna lekcja dla każdego, kto chce lepiej rozumieć finanse i prawidłowo oceniać kondycję finansową przedsiębiorstwa!
Spis treści
Co to jest Rachunek zysków i strat?
Rachunek zysków i strat (RZIS) to kolejna część sprawozdania finansowego, zaraz obok bilansu. To z niego wyczytujemy jaki wynik finansowy przedsiębiorstwo wygenerowało (zysk czy stratę).
Słownik
Wynik finansowy
Obliczany: Przychody – koszty
Tym słowem określamy czy firma wygenerowała zysk czy poniosła stratę.
Ważne!
RZIS tworzony jest wg ustawy o rachunkowości, więc zazwyczaj wynik brutto, który jest w nim pokazany nie jest podstawą opodatkowania w podatku dochodowym, bo ten wyliczany jest na podstawie innej ustawy – ustawy podatkowej.
Jak zbudowany jest Rachunek Zysków i Strat?
Przygotowujemy go w formie tabelki, w której pokazujemy wszystkie przychody i koszty z danego okresu.
Do tego będziemy potrzebować kont wynikowych, o których pisałam w poprzedniej lekcji 4 – konta wynikowe.
Układy RZIS
W zależności od tego w jakim układzie kosztów księgujemy, będziemy mogli skorzystać z jednego z dwóch wariantów RZIS.
| Układ kosztów | Wariant RZIS |
|---|---|
| Układ rodzajowy (4) | Wariant porównawczy |
| Układ funkcjonalny (5) | Wariant kalkulacyjny |
| Układ pełny (4 i 5) | Wariant porównawczy lub kalkulacyjny |
Ważne jest to, że wariant RZIS nie ma znaczenia.
Zysk/ strata netto w każdym z wariantów powinna być taka sama.
Od momentu Zysk/strata ze sprzedaży w obydwu przypadkach uzupełniamy już to samo.
Zasady sporządzania RZIS
W mojej pracy sporządziłam już trochę RZIS i zawsze kieruje się tymi zasadami:
- Uzupełniam go sumą obrotów, a nie saldami
- Najpierw uzupełniam RZIS, później bilans, dlatego, że pozycję “Zysk/strata netto” muszę z RZIS przenieść do bilansu,
- Po sporządzeniu RZIS, sumuje w programie wszystkie przychody i koszty, a następnie sprawdzam, czy różnica między przychodami i kosztami daje mi wynik finansowy brutto. Jeśli nie, to szukam błędu.
RZIS wariant kalkulacyjny – szczegółowo
W RZIS kalkulacyjnym, bazujemy na kontach wynikowych z zespołu 5 i 7.
A. Przychody netto ze sprzedaży produktów, towarów i materiałów
Przychody netto ze sprzedaży produktów
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych i usług
Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – przychody ze sprzedaży towarów i materiałów
B. Koszty sprzedanych produktów, towarów i materiałów
Koszt wytworzenia sprzedanych produktów
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt) – Koszt, który jest parą do przychodu ze sprzedaży wyrobów gotowych i usług
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt) – Koszt, który jest parą do przychodu ze sprzedaży towarów i materiałów
C. Zysk (strata) brutto ze sprzedaży (A-B)
Od sumy przychodów netto ze sprzedaży (A) odejmujemy Koszt sprzedanych rzeczy (B). Tą pozycje również można nazwać Wynikiem brutto ze sprzedaży.
D. Koszty sprzedaży
Zespół 5 ( Obroty Wn/Dt)
E. Koszty ogólnego zarządu
Zespół 5 ( Obroty Wn/Dt)
F. Zysk (strata) ze sprzedaży (C-D-E)
Od wyniku brutto ze sprzedaży (C) odejmujemy Koszty sprzedaży (D) oraz Koszty ogólnego zarządu (E). Tą pozycje również można nazwać Wynikiem ze sprzedaży.
G. Pozostałe przychody operacyjne
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży środków trwałych, a kosztami wytworzenia lub nabycia sprzedanych środków trwałych, w przypadku gdy przychody są większe niż koszty.
Jeśli pokazujemy wartość jako różnice dwóch pozycji, nazywamy to PerSaldo.
Dotacje
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Inne przychody operacyjne
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Pozostałe pozycje, które nie mieszczą się w dwóch wyżej wymienionych.
H. Pozostałe koszty operacyjne
Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży środków trwałych, a kosztami wytworzenia lub nabycia sprzedanych środków trwałych, w przypadku gdy koszty są większe niż przychody.
Jeśli pokazujemy wartość jako różnice dwóch pozycji, nazywamy to PerSaldo.
Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Ma związek z dokonywaniem odpisów aktualizujących wartość aktywów.
Inne koszty operacyjne
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Pozostałe pozycje, które nie mieszczą się w dwóch wyżej wymienionych.
I. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (F+G–H)
Do wyniku ze sprzedaży (F) dodajemy Pozostałe przychody operacyjne (G) oraz odejmujemy Pozostałe koszty operacyjne (H). Tą pozycje również można nazwać Wynikiem z działalności operacyjnej.
J. Przychody finansowe
Dywidendy i udziały w zyskach
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Otrzymane dywidendy.
Odsetki
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Odsetki należne nam i otrzymane
Zysk ze zbycia inwestycji
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży inwestycji np. akcji, a kosztami nabycia sprzedanych inwestycji, w przypadku gdy przychody są większe niż koszty.
Jeśli pokazujemy wartość jako różnice dwóch pozycji, nazywamy to PerSaldo.
Aktualizacja wartości inwestycji
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Ma związek z dokonywaniem odpisów aktualizujących wartość aktywów finansowych i ich wyceną.
Inne
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Pozostałe pozycje, które nie mieszczą się w dwóch wyżej wymienionych.
Ważne!
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Tutaj również znajdzie się różnica pomiędzy dodatnimi różnicami kursowymi, a ujemnymi różnicami kursowymi, w przypadku gdy dodatnie>ujemne.
K. Koszty finansowe
Odsetki
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Odsetki naliczone nam i zapłacone
Strata ze zbycia inwestycji
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży inwestycji np. akcji, a kosztami nabycia sprzedanych inwestycji, w przypadku gdy koszty są większe niż przychody.
Jeśli pokazujemy wartość jako różnice dwóch pozycji, nazywamy to PerSaldo.
Aktualizacja wartości inwestycji
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Ma związek z dokonywaniem odpisów aktualizujących wartość aktywów finansowych i ich wyceną.
Inne
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Pozostałe pozycje, które nie mieszczą się w dwóch wyżej wymienionych.
Ważne!
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Tutaj również znajdzie się różnica pomiędzy dodatnimi różnicami kursowymi, a ujemnymi różnicami kursowymi, w przypadku gdy dodatnie<ujemne.
L. Zysk (strata) brutto (I+J-K)
M. Podatek dochodowy
N. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
O. Zysk (strata) netto (L-M-N)
RZIS wariant porównawczy – szczegółowo
W RZIS porównawczym, bazujemy na kontach wynikowych z zespołu 4 i 7.
A. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi
Przychody netto ze sprzedaży produktów
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) przychody ze sprzedaży wyrobów gotowych i usług
Zmiana stanu produktu
Może być wartością dodatnią lub ujemną. Szczegóły w kolejnych lekcjach.
Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Tutaj umieszczamy obroty wewnętrzne.
Ważne!
Nie jest to konto – Koszt wytworzenia sprzedanych produktów.
Przychody netto ze sprzedaży towarów i materiałów
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) przychody ze sprzedaży towarów i materiałów
B. Koszty działalności operacyjnej
Amortyzacja
Zespół 4 ( Obroty Wn/Dt)
Zużycie materiałów i energii
Zespół 4 ( Obroty Wn/Dt)
Usługi obce
Zespół 4 ( Obroty Wn/Dt)
Podatki i opłaty, w tym:
– podatek akcyzowy
Zespół 4 ( Obroty Wn/Dt)
z konta Podatki i opłaty wyszczególniamy podatek akcyzowy.
Wynagrodzenia
Zespół 4 ( Obroty Wn/Dt)
Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, w tym:
-emerytalne
Zespół 4 ( Obroty Wn/Dt)
z konta Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia wyszczególniamy ubezpieczenie emerytalne.
Pozostałe koszty rodzajowe
Zespół 4 ( Obroty Wn/Dt)
Wartość sprzedanych towarów i materiałów
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
C. Zysk (strata) ze sprzedaży (A-B)
Od pozycji Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi (A) odejmujemy Koszty działalności operacyjnej (B). Tą pozycje również można nazwać Wynikiem ze sprzedaży.
D. Pozostałe przychody operacyjne
Zysk ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży środków trwałych, a kosztami wytworzenia lub nabycia sprzedanych środków trwałych, w przypadku gdy przychody są większe niż koszty.
Jeśli pokazujemy wartość jako różnice dwóch pozycji, nazywamy to PerSaldo.
Dotacje
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Inne przychody operacyjne
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Pozostałe pozycje, które nie mieszczą się w dwóch wyżej wymienionych.
E. Pozostałe koszty operacyjne
Strata ze zbycia niefinansowych aktywów trwałych
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży środków trwałych, a kosztami wytworzenia lub nabycia sprzedanych środków trwałych, w przypadku gdy koszty są większe niż przychody.
Jeśli pokazujemy wartość jako różnice dwóch pozycji, nazywamy to PerSaldo.
Aktualizacja wartości aktywów niefinansowych
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Ma związek z dokonywaniem odpisów aktualizujących wartość aktywów.
Inne koszty operacyjne
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Pozostałe pozycje, które nie mieszczą się w dwóch wyżej wymienionych.
F. Zysk (strata) z działalności operacyjnej (C+D–E)
Do wyniku ze sprzedaży (C) dodajemy Pozostałe przychody operacyjne (D) oraz odejmujemy Pozostałe koszty operacyjne (E). Tę pozycje również można nazwać Wynikiem z działalności operacyjnej.
G. Przychody finansowe
Dywidendy i udziały w zyskach
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Otrzymane dywidendy.
Odsetki
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Odsetki należne nam i otrzymane
Zysk ze zbycia inwestycji
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży inwestycji np. akcji, a kosztami nabycia sprzedanych inwestycji, w przypadku gdy przychody są większe niż koszty.
Jeśli pokazujemy wartość jako różnice dwóch pozycji, nazywamy to PerSaldo.
Aktualizacja wartości inwestycji
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Ma związek z dokonywaniem odpisów aktualizujących wartość aktywów finansowych i ich wyceną.
Inne
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct)
Pozostałe pozycje, które nie mieszczą się w dwóch wyżej wymienionych.
Ważne!
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Tutaj również znajdzie się różnica pomiędzy dodatnimi różnicami kursowymi, a ujemnymi różnicami kursowymi, w przypadku gdy dodatnie>ujemne.
H. Koszty finansowe
Odsetki
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Odsetki naliczone nam i zapłacone
Strata ze zbycia inwestycji
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
To różnica pomiędzy przychodami ze sprzedaży inwestycji np. akcji, a kosztami nabycia sprzedanych inwestycji, w przypadku gdy koszty są większe niż przychody.
Jeśli pokazujemy wartość jako różnice dwóch pozycji, nazywamy to PerSaldo.
Aktualizacja wartości inwestycji
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Ma związek z dokonywaniem odpisów aktualizujących wartość aktywów finansowych i ich wyceną.
Inne
Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Pozostałe pozycje, które nie mieszczą się w dwóch wyżej wymienionych.
Ważne!
Zespół 7 ( Obroty Ma/Ct) – Zespół 7 ( Obroty Wn/Dt)
Tutaj również znajdzie się różnica pomiędzy dodatnimi różnicami kursowymi, a ujemnymi różnicami kursowymi, w przypadku gdy dodatnie<ujemne.
I. Zysk (strata) brutto (F+G-H)
J. Podatek dochodowy
K. Pozostałe obowiązkowe zmniejszenia zysku (zwiększenia straty)
L. Zysk (strata) netto (I-J-K)
Rachunek zysków i strat (RZIS) to kluczowy dokument sprawozdania finansowego, który pokazuje, czy firma osiągnęła zysk czy stratę. W tej lekcji omówiono krok po kroku, jak go sporządzić, przedstawiając strukturę przychodów, kosztów i wyniku finansowego.
Zapraszam cię również do pozostałych lekcji z pełnej księgowości 🙂
Dodaj komentarz