Pełna księgowość to coś więcej niż tylko obowiązek prawny – to narzędzie, które pomaga firmie trzymać finanse w ryzach i podejmować świadome decyzje. Kluczową rolę odgrywa tutaj podział kont, który pozwala prawidłowo klasyfikować każdą operację finansową.

Dobrze uporządkowana ewidencja to podstawa rzetelnych sprawozdań finansowych. Dlatego warto wiedzieć, jakie są rodzaje kont w księgowości, jak je grupować i do czego służą. Przyjrzyjmy się im bliżej!

Rodzaje kont w pełnej księgowości

W pełnej księgowości używamy różnych rodzajów kont i dobrze jest je sobie pogrupować, bo to pozwoli na szybsze przyswojenie wiedzy z księgowania.

Konta bilansowe, wynikowe, pozabilansowe

Pierwszym podziałem, od którego zacznę, są konta, które już pewnie znacie, bo właśnie od nich zaczyna się przygodę z pełną księgowością.

Konta bilansowe

Konta bilansowe stanowią podstawę bilansu. To z ich sald tworzymy bilans na koniec roku obrotowego w przedsiębiorstwie.

W planie kont konta bilansowe znajdziemy w prawie każdym zespole kont, a na pewno w zespołach 0, 1, 2, 3, 6, 8.

Konta bilansowe dzielimy na: aktywne i pasywne.

Podczas księgowania na kontach bilansowych stosujemy zasadę podwójnego zapisu.

Dla przypomnienia wrzucam wam tutaj schemat księgowania na kontach aktywnych i pasywnych, a jeśli chcecie się dowiedzieć jeszcze więcej, sprawdźcie konta bilansowe.

Konta wynikowe

Są używane są do tworzenia rachunku zysków i strat (RZiS), a dokładnie używamy obrotów kont wynikowych.

Konta wynikowe w planie kont znajdują się generalnie w zespole 4, 5 oraz 7.

Konta te dzielimy też na dwa rodzaje: koszty i przychody.

Podczas księgowania na kontach wynikowych również stosujemy zasadę podwójnego zapisu.

Dla przypomnienia wrzucam wam tutaj schemat księgowania na przychodach i kosztach, a jeśli chcecie się dowiedzieć jeszcze więcej, sprawdźcie konta wynikowe.

Konta pozabilansowe

To rodzaj kont, który nie jest wykorzystywany do tworzenia poszczególnych elementów sprawozdania finansowego. Często jednak mogą nam ułatwić stworzenie informacji dodatkowej.

Konta pozabilansowe można również używać do księgowania różnic między przychodami i kosztami w ujęciu bilansowym a podatkowym.

Konta pozabilansowe najczęściej występują w zespole 9 planu kont.

Na kontach pozabilansowych nie ma określonej zasady księgowania. Bez problemu można stosować pojedynczy zapis, czyli księgować tylko na jednym koncie.

Przykłady kont pozabilansowych
Środki trwałe w likwidacji, Obce środki trwałe, Zobowiązania warunkowe.

Konta aktywne, pasywne, aktywno-pasywne oraz operacje gospodarcze

Ten podział dotyczy stricte kont bilansowych i w sumie już wyżej wspominałam o kontach aktywnych i pasywnych, ale jeszcze raz się nad nimi pochylę. W tym miejscu omówię jeszcze typy operacji gospodarczych, tak żeby wszystko było w jednym miejscu.

Konta aktywne, pasywne, aktywno-pasywne

Konta aktywne

To konta, które umieszczane są w aktywach bilansu, a na koniec roku wykazują saldo Wn.

Konta pasywne

To konta, które umieszczane są w pasywach bilansu, a na koniec roku wykazują saldo Ma.

Konta aktywno-pasywne

Konta aktywno-pasywne to takie, na których księgujemy jednocześnie pozycje dotyczące aktywów i pasywów. Najbardziej typowym przykładem są rozrachunki.

Przykład
W sytuacji, kiedy wypłacimy zaliczkę pracownikowi na poczet delegacji, powstanie nam należność pracownika, którą księgujemy na koncie „pozostałe rozrachunki z pracownikami” po stronie Dt. Kiedy ten sam pracownik kupi materiały do biura za własne pieniądze i mamy mu je zwrócić, powstaje nam zobowiązanie po stronie Ct. W obydwu przypadkach doszło do zwiększenia pozycji należności i zobowiązań.

Wobec tego takie konta mogą mieć jednocześnie dwa salda – saldo Wn i saldo Ma.

Operacje aktywne, pasywne i aktywno-pasywne

Operacja aktywna (A)

Operacja gospodarcza, którą sklasyfikujemy jako operację aktywną, to taka, w której do zaksięgowania użyjemy tylko kont aktywnych.
Taka operacja nie ma wpływu na sumę bilansową.

Operacja pasywna (P)

Operacja gospodarcza, którą sklasyfikujemy jako operację pasywną, to taka, w której do zaksięgowania użyjemy tylko kont pasywnych.
Taka operacja również nie ma wpływu na sumę bilansową.

Operacja aktywno-pasywna (AP)

Operacja gospodarcza, którą sklasyfikujemy jako operację aktywno-pasywną, to taka, w której do zaksięgowania użyjemy kont aktywnych i pasywnych.
Taka operacja ma wpływ na sumę bilansową i może ją zwiększyć albo zmniejszyć.

Konta syntetyczne, analityczne

Konta syntetyczne

To inaczej główne konta, które wskazują, jakiego rodzaju transakcji dotyczy konto.

Konta analityczne

Jest uszczegółowieniem konta syntetycznego i wskazuje nam już konkretnie, np. kogo dotyczy dana transakcja.

Inne rodzaje kont

Konta korygujące

Konta korygujące to takie, które nie znajdują swojej pozycji bezpośrednio w bilansie, a jedynie korygują wartość innego konta.

Najczęściej spotykanym kontem korygującym jest „umorzenie środków trwałych”.

Księgując operacje dotyczące środków trwałych, używamy dwóch kont:

1. Środki trwałe – gdzie ujmujemy wartość początkową,
2. Umorzenie środków trwałych – gdzie księgujemy amortyzację.
3. W bilansie natomiast pokażemy te dwa konta w jednej pozycji „środki trwałe”, pomniejszając saldo końcowe konta „środki trwałe” o saldo końcowe konta „umorzenie środków trwałych”.

Innymi przykładami są: Odpisy aktualizujące należności, Odpisy aktualizujące zapasy.

Jak widać, konta księgowe mają swoje konkretne funkcje i pomagają w prowadzeniu pełnej księgowości. Konta bilansowe służą do tworzenia bilansu, wynikowe pomagają ustalić, czy firma wychodzi na plus, a pozabilansowe mogą ułatwić dodatkowe analizy.

Znajomość tych podziałów ułatwia księgowanie i sprawia, że raporty finansowe są rzetelne. A im lepszy porządek w księgach, tym łatwiej zarządzać firmowymi finansami!